Bài 25: Sơ kết lịch sử Việt Nam 1858 – 1918 - Lịch Sử Lớp 11

Bài 25: Sơ kết lịch sử Việt Nam 1858 – 1918 - Lịch Sử Lớp 11 - Hôm nay, để củng cố lại một lần nữa những kiến thức cơ bản nhất và trọng tâm nhất trong phần lịch sử Việt Nam từ 1858 đến năm 1918, chúng ta cùng đến với bài "Sơ kết lịch sử Việt Nam 1858 – 1918" lịch sử 11. Hi vọng, bài học sẽ giúp các bạn nắm vững kiến thức hơn.

Bài 25: Sơ kết lịch sử Việt Nam 1858 – 1918 - Lịch Sử Lớp 11

A. Kiến thức trọng tâm

1. Nước Việt Nam giữa thế kỉ XIX – trước cuộc xâm lược của tư bản Pháp

• Giữa thế kỉ XIX, chế độ phong kiến nước ta khủng hoảng. Kinh tế lạc hậu, xã hội nảy sinh mâu thuẫn => Yêu cầu lịch sử là thống nhất đất nước.
• Các nước phương Tây ráo riết bành trướng thế lực sang phương Đông
• Thực dân Pháp tìm cách âm mưu xâm lược Việt Nam thông qua hoạt động của một số giáo sĩ trong hội truyền giáo nước ngoài của Pháp.

2. Thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam và cuộc kháng chiến của nhân dân ta



3. Những biến đổi trong đời sống kinh tế - xã hội Việt Nam đầu thế kỉ XX

• Nguyên nhân: Tác động của cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam và những luồng tư tưởng tiến bộ trên thế giới dội vào, tấm gương tự cường của Nhật. Việt Nam dần trở thành một nửa thuộc địa, nửa phong kiến và biến thành nơi cung cấp sức người và sức của rẻ mạt cho Pháp
• Tác động của cuộc khai thác thuộc địa
  • Về kinh tế: Ở Việt Nam đã xuất hiện thành phần kinh tế tư bản chủ nghĩa, dù còn non yếu, thành thị mọc lên, một số cơ sở công nghiệp ra đời.
  • Về xã hội: Cơ cấu xã hội có sự biến động. Bên cạnh những giai cấp cũ còn xuất hiện thêm một số tầng lớp, giai cấp mới. Ngoài ra, sự chuyển biến trong tư tưởng của một số bộ phận sĩ phu đã khiến cho phong trào yêu nước của nước ta đầu thế kỉ XX mang màu sắc mới – dân chủ tư sản.

4. Phong trào yêu nước và cách mạng

• Cuối thế kỉ XIX, con đường cứu nước theo khuynh hướng phong kiến đã trở nên lỗi thời, khi đó trào lưu dân chủ tư sản bắt đầu dội vào nước ta.
• Các sĩ phu yêu nước đã hồi hởi đón nhận trào lưu tư tưởng mới đó và mở rộng cuộc vận động trên nhiều lĩnh vực.
• Tuy nhiên, do tầm nhìn có hạn chế và nhiêu trở ngại không thể vượt qua, các cuộc vận động yêu nước của sĩ phu đầu thế kỉ XX đều thất bại.
• Ngoài cuộc vận động yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản thì các cuộc đấu tranh, nổi dậy của nhân dân, nhất là nhân dân Yên thế cũng gây không ít khó khăn cho Pháp.
• Trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào cách mạng Việt Nam lâm vào khủng hoảng và bế tắc về đường lối và giai cấp lãnh đạo, giữa lúc đó, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra con đường cứu nước mới – con đường cách mạng vô sản – con đường cứu nước đúng đắn cho cách mạng Việt Nam.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1: Trang 156 – sgk lịch sử 11

Hãy nêu những đặc điểm của phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc Việt Nam từ giữa thế kỉ XIX đến hết Chiến tranh thế giới thứ nhất?

Hướng dẫn giải:

Đặc điểm của phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc hết chiến tranh Việt Nam từ giữa thế kỉ XIX đến hết Chiến tranh thế giới thứ nhất:

• Phong trào nổ ra với quy mô rộng khắp cả nước, thu hút được mọi tầng lớp nhân dân tham gia.
• Phong trào yêu nước, chống Pháp trong những năm 1858 – 1897 theo khuynh hướng phong kiến. Đó là các cuộc khởi nghĩa hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi.
• Phong trào yêu nước, chống thực dân Pháp trong những năm đầu thế kỉ XX theo khuynh hướng dân chủ tư sản. Đó là các cuộc vận động cứu nước của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh.
• Lãnh đạo phong trào là các sĩ phu yêu nước hoặc sĩ phu trí thức.
• Phong trào diễn ra sôi nổi, quyết liệt nhưng cuối cùng bị thất bại do bị khủng hoảng đường lối đấu tranh.

Câu 2: Trang 156 – sgk lịch sử 11

Lập niên biểu về những sự kiện chủ yếu trong phong trào Cần Vương?

​

Câu 3: Trang 156 – sgk lịch sử 11

Sưu tầm tài liệu và trình bày về thời niên thiếu của Hồ Chí Minh?

Hướng dẫn giải:

Thời niên thiếu của Hồ Chí Minh có thể tóm lại trong những năm sau:

1890 - Lớn lên trong nghèo khó

Sinh ra trong một gia đình nhà nho ở làng Hoàng Trù, xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Lớn lên trong tình thương yêu của người cha Nguyễn Sinh Sắc, mẹ Hoàng Thị Loan, chị gái Nguyễn Thị Thanh và anh trai Nguyễn Sinh Khiêm. Sinh ra trong thời kỳ đất nước lâm nguy, Nguyễn Sinh Cung thấu hiểu phần nào nỗi đau dân tộc, những mất mát mà quê hương phải gánh chịu do chiến tranh gây ra.

1895- Theo cha mẹ vào Huế

Nguyễn Sinh Cung cùng cha mẹ và anh trai vào Huế lần đầu tiên. Sau khi mẹ mất (1901), ông về Nghệ An ở với bà ngoại một thời gian ngắn rồi theo cha về quê nội, từ đây ông bắt đầu dùng tên Nguyễn Tất Thành.

1906- Quay lại Huế lần thứ hai

Nguyễn Sinh Cung theo cha vào Huế lần thứ hai và học ở trường tiếu học Pháp-Việt Đông Ba. Tại đây, Người trải qua các niên khoá 1906-1907 lớp nhì và 1907-1908 lớp nhất trong kỳ thi primaire. Năm 1908, Nguyễn Tất Thành là một trong 10 học trò giỏi nhất của trường Pháp - Việt Đông Ba được thi vượt cấp vào hệ Thành chung trường Quốc Học.

1910- Rời Huế vào Phan Thiết

Đầu năm 1910, Nguyễn Tất Thành đến Phan Thiết. Người dạy chữ hán và chữ quốc ngữ ho học sinh lớp ba tại trường tư thục Dục Thanh. Tại đây chàng trai trẻ có cơ hội được gặp các tiền bối nhà nho yêu nước Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh. Tuy khâm phục trước tài đức của hai vị tiền bối, song Nguyễn Tất Thành không tán thành trước cách làm của ai cả. Điều này thôi thúc người cần làm điều gì đó cho đất nước quê hương.

1911- Bước ngoặt lịch sử

Trước tháng 2/1911, Nguyễn Tất Thành nghỉ dạy và vào Sài Gòn. Tại đây, Người theo học trường Bá Nghệ là trường đào tạo công nhân hàng hải và công nhân chuyên nghiệp cho xưởng Ba Son, vừa đi bán báo ở khu vực thương cảng để kiếm sống và đồng thời tìm hiểu đời sống công nhân. Sau 3 tháng học tập, chàng trai trẻ Nguyễn Tất Thành quyết đinh tìm một công việc trên một con tàu viễn dương để được ra nước ngoài học hỏi tinh hoa của phương Tây và để trở về giúp nhân dân Việt Nam.